Hołodomor 1932-1933. Ludobójstwo

W kolejną 4 sobotę listopada Ukraina obchodzi Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych
z lat 1932-33.

Prawda o zaplanowanej zbrodni na narodzie ukraińskim pomału dociera do świadomości ludzkiej. Możemy spierać się cyfry,ale faktem jest ,że była to zbrodnia najokrutniejsza. Zbrodnia, która pochłonęła miliony istnień ludzkich. Okrutna zbrodnia XX wieku. Zbrodnia zgotowana milionom niewinnych ludzi przez obłąkanych psychopatów, owładniętych morderczą utopią i Józefa Stalina.

Ukrywana w Związku Radzieckim prawda o Wielkim Głodzie na Ukrainie wyszła na jaw dopiero kilkanaście lat temu, po odzyskaniu przez Ukrainę niepodległości.
"Nie znam na Ukrainie nikogo, kto nie wiedziałby o Wielkim Głodzie. Ta tragedia dotknęła wszystkich. Ja sam miałem wtedy trzy lata, i sądzę, że głód wywarł bardzo duży wpływ na moje zdrowie. Trauma Wielkiego Głodu żyje w nas do dziś" - ocenił ukraiński uczony i publicysta, Myrosław Popowycz.

Aż do upadku sowieckiego imperium, czyli przez 60 lat, komunistyczna władza zaprzeczała faktom, że ogromna część ludności ZSRR zmarła wskutek głodu.
Do dziś nie jest znana dokładna liczba ofiar Wielkiego Głodu na Ukrainie. Najczęściej mówi się o 3,5 - 5 milionach. W oficjalnym sprawozdaniu przeznaczonym dla Stalina zmarłych z głodu na Ukrainie oszacowano na 3,3 - 3,5 miliona osób. Jednak niektórzy badacze doliczyli się nawet 20 milionów.
Spór dotyczy też motywów. Część ukraińskich badaczy i polityków twierdzi, że istotną rolę odegrał czynnik narodowy, a celem Moskwy było zdławienie ukraińskich dążeń niepodległościowych. Zwolennicy takiej tezy wskazują, że głód objął przede wszystkim Ukrainę i rosyjski Kubań, gdzie większość mieszkańców też stanowili Ukraińcy. Przypominają, że wcześniej - w latach 20. - wyniszczono ukraińską inteligencję. Opustoszałe po klęsce głodu miejscowości zasiedlano Rosjanami.
Druga wersja głosi, że doprowadzenie do głodu było wynikiem klasowej nienawiści wobec chłopów. Historycy uważają, że celem było złamanie oporu wsi wobec przymusowej kolektywizacji, który na Ukrainie był największy, a co za tym idzie - likwidacji chłopstwa jako grupy społecznej.

Bezpośrednim powodem głodu było konfiskowanie chłopom - najpierw zapasów zbożowych, a potem w ogóle całej żywności. Wcześniej na Ukrainie przeprowadzono kolektywizację. Odpowiednią uchwałę Komitet Centralny partii bolszewickiej podjął w lutym 1929 r. Na Ukrainie zamierzano wprowadzić gospodarkę uspołecznioną zarówno w przemyśle, jak i w rolnictwie. Kolektywizację rolnictwa zaczęto przeprowadzać od początku 1930 r. Rozłożona na trzy etapy, miała zakończyć się na jesieni 1931 lub wiosną 1932 r. Chłopi mieli "dobrowolnie" wstępować do arteli rolnych (spółdzielni), a ziemia ich gospodarstw miała tworzyć wspólny majątek kołchozów - kolektywnych gospodarstw. Mimo represji, podczas przymusowej kolektywizacji zbuntowało się ponad milion chłopów. Wtedy władze oskarżyły kułaków (tak nazywano zamożnych chłopów; od ukraińskiego słowa "kułák" - zaciśnięta do uderzenia pięść, którą mieli bić biedaków pracujących na ich gospodarstwach) o agitację przeciwko kołchozom oraz o sabotaż i ukrywanie plonów. W efekcie trzy procent chłopów uznano za kułaków i rozstrzelano lub zesłano na Syberię jako wrogów władzy radzieckiej.

Do połowy marca 1930 r. na Ukrainie skolektywizowano już 70 proc. ziemi. To wywołało oczywiście sprzeciw chłopów. Jawne bunty oraz niszczenie własnego mienia, które miało stać się własnością wspólną, były na porządku dziennym. Pogłowie bydła zmniejszyło się o połowę, co oczywiście spowodowało trudności rynkowe. W dostawach do miast zabrakło podstawowych produktów - mięsa, mleka i masła. Wywołało to represje sowieckich władz. Zaczęły się masowe wysiedlenia ludności wiejskiej, wywózki do łagrów, rozstrzeliwania. Radykalnie zwiększono rozmiary obowiązujących dostaw produktów rolnych. W 1931 r. chłopom ukraińskim pozostawiono tylko 112 kg zboża na osobę (na rok). W roku następnym zaledwie 83 kg!
W "Czarnej księdze komunizmu" (wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 1999 r.) czytamy: "W 1930 roku państwo zabrało 30 proc. produkcji rolnej na Ukrainie, 38 proc. na bogatych równinach Kubania i północnego Kaukazu, 33 proc. zbiorów w Kazachstanie. W 1931 roku, przy dużo gorszych zbiorach, ilości te wyniosły odpowiednio 41,5 proc., 47 proc. i 39,5 proc. (...) W 1932 roku plan przymusowego skupu był o 32 proc. wyższy od planu z roku ubiegłego. (...) Do odbierania zboża centralne władze musiały znów posłać »brygady szturmowe«, utworzone w miastach z komsomolców i komunistów".
Wsie otaczano, a brygady, złożone z milicji, wojska i aktywistów partyjnych konfiskowały w obejściach nie tylko zapasy zboża, ale praktycznie wszystko, co nadawało się do jedzenia, nawet u głodujących wieśniaków. Konsekwencją tego stał się głód, który objął prawie wszystkie wsie na Ukrainie.
Wprowadzone w 1932 r. prawo o ochronie własności państwowej przewidywało dziesięć lat obozu lub karę śmierci "za wszelką kradzież lub roztrwonienie socjalistycznej własności". Ludność znała je pod nazwą "prawa o kłosach", gdyż skazani na jego podstawie winni byli najczęściej kradzieży kilku kłosów pszenicy lub żyta na kołchozowych polach. Prawo to umożliwiło skazanie od sierpnia 1932 do grudnia 1933 r. ponad 125 tysięcy ludzi, w tym 5400 na karę śmierci. Pozostałych wywożono do gułagów.
Z powodu rzekomego sabotowania obowiązkowych dostaw zbóż władze wprowadziły całkowitą blokadę wsi i zakaz poruszania się koleją.

Ustawa z 27 grudnia 1932 r. o paszportach wewnętrznych i obowiązkowym meldunku dla mieszkańców miast miała ograniczyć wychodźstwo ze wsi, "zlikwidować pasożytnictwo społeczne" i "zwalczać przenikanie elementów kułackich do miast". Wobec ucieczek ratujących życie chłopów rząd ogłosił 22 stycznia 1933 r. podpisany przez Stalina i Mołotowa okólnik, który skazywał na śmierć miliony zagłodzonych ludzi. Nakazywał on lokalnym władzom, a w szczególności GPU, uniemożliwić "wszelkimi środkami masowe wyjazdy chłopów Ukrainy i północnego Kaukazu do miasta. Po aresztowaniu elementów kontrrewolucyjnych inni uciekinierzy zostaną doprowadzeni do miejsca zamieszkania". Okólnik wyjaśniał sytuację następująco: "Komitet Centralny i rząd mają dowody, że ta masowa ucieczka organizowana jest przez wrogów władzy sowieckiej, kontrrewolucjonistów i polskich agentów w celu wzniecenia propagandy zwłaszcza przeciw systemowi kołchozowemu, a ogólnie przeciw władzy sowieckiej".
Raport policji politycznej z początku marca 1933 r. podawał, iż w wyniku operacji, powstrzymującej ucieczkę chłopów do miast, w ciągu miesiąca zatrzymano 219.460 osób, z których 186.588 "odstawiono do miejsca zamieszkania", a pozostałe aresztowano i postawiono przed sądem.

Parlament Ukrainy przyjął - na wniosek prezydenta Wiktora Juszczenki - ustawę uznającą Wielki Głód za zbrodnię ludobójstwa. Przeciwko była Partia Regionów Wiktora Janukowycza i komuniści.
Ukraińscy historycy są zgodni, że Wielki Głód na Ukrainie wywołała komunistyczna władza. Rosyjskie MSZ oświadczyło, że "przy całym tragizmie wydarzeń" nie ma podstaw, by uznać je za ludobójstwo na tle narodowościowym, gdyż katastrofa dotknęła też inne grupy etniczne w ZSRR.
Za ludobójstwo uznają głód na Ukrainie rządy lub parlamenty 26 państw, w tym Polska (na podstawie uchwały Senatu),